Krajobraz i doświadczenie w Instytucie Kultury Europejskiej UAM w Gnieźnie
W dniach 27-29 w Instytucie Kultury Europejskiej UAM w Gnieźnie odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Krajobraz i doświadczenie”, zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Estetyczne oraz Zakład Teorii i Badań Interdyscyplinarnych Instytutu Kultury Europejskiej UAM i Zakład Estetyki Instytutu Filozofii UW.
Program konferencji obejmował wystąpienia 33 prelegentów z różnych ośrodków krajowych i zagranicznych. Wykłady odbywały się w ramach dwóch sesji równoległych: „krajobraz medialny” oraz „doświadczenie krajobrazu”. Wykład plenarny wygłosił prof. Timothy Edensor z Manchester Metropolitan University (autor takich prac, jak: „Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne”, „Industrial Ruins: Space, Aesthetics and Materiality”, czy najnowsza: „Light to Dark: Daylight, Illumination, and Gloom” z 2017 roku). Ważnym elementem konferencji było również XVII Walne Zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Estetycznego, na którym dokonano m.in. wyboru Zarządu. Wrześniowa konferencja jest wydarzeniem szczególnym również z tego powodu, że to właśnie gnieźnieńskie środowisko akademickie jest prekursorem rozwoju badań nad krajobrazem w nauce polskiej. Szczególne zaangażowanie przejawia na tym polu Zakład Teorii i Badań Interdyscyplinarnych pod kierownictwem prof. UAM dr hab. Beaty Frydryczak.
Jak wskazywali organizatorzy konferencji, krajobraz należy do pojęć uznawanych za tradycyjne i osadzone w tradycyjnym wariancie estetyki. Być może z tego powodu nie doczekał się on dostatecznych, wyjąwszy estetykę środowiskową, estetycznych ujęć, które pokazałyby jego aktualność i podatność na przeobrażenia wynikające z transformacji kultury. Tymczasem, już przy bliższym wglądzie ukazuje on swoją złożoność i wieloznaczność, nierozwiązywalną w drodze prostej konstatacji, wiążącej go obrazem i wyobrażeniem. Tej zawiłości nie odczuwa się w języku potocznym i naszym codziennym obcowaniu z otaczającymi nas pejzażami, ujawnia się ona, gdy krajobraz próbujemy zdefiniować i osadzić w przestrzeni badawczej, traktując go jako narzędzie poznania świata zewnętrznego. Jeżeli dzisiejsza estetyka charakteryzuje się newralgiczną wrażliwością na przemiany współczesnej kultury, rozszerzając na nią swoje pole badawcze, tym bardziej powinna uwzględniać w nim pojęcie i zjawisko krajobrazu. Ponadto, jeżeli estetyka odnotowuje zmieniający się charakter doświadczenia świata, tym bardziej powinna poddać analizie rodzaj doświadczenia towarzyszącego naszemu postrzeganiu krajobrazu. Jako pojęcie korelujące z wielością zjawisk współczesnej kultury i zagadnień określających jej naturę, krajobraz wymaga wnikliwszych analiz, które pozwolą ocenić jego przydatność do interpretacji świata współczesnego.