Opresja, poddaństwo, dominacja. Studia nad zniewoleniem i przemocą

Projekt realizowany przez Zakład Badań Diachronicznych. Jego celem naukowym jest zidentyfikowanie, udokumentowanie i zdefiniowanie różnych form opresji, zniewolenia i przemocy oraz ocena ich wpływu na wybrane zjawiska cywilizacyjne tworzone przez ludzi różnych kultur i epok historycznych. W ramach zakładanych działań zostanie zweryfikowana teza istnienia uniwersalnych czynników (geograficznych, politycznych, społecznych), które prowadzą do zniewolenia i przemocy. Ponadto zostaną scharakteryzowane mechanizmy dominacji. By sprostać wyzwaniom nowej humanistyki, przyjęto szeroką perspektywę badawczą, która będzie obejmować świat ożywiony (ludzi, zwierzęta i rośliny), nieożywiony (przedmioty, budynki, miejsca), a także idee (religie, systemy polityczne, obyczaje). W centrum badań pracownicy Zakładu Badań Diachronicznych postawią nie tylko oprawców, ale i ofiary.

Projekt zakłada przeprowadzenie interdyscyplinarnych studiów nad zniewoleniem i przemocą w kilku obszarach badawczych. Odnoszą się one do wszystkich epok historycznych, od prehistorii do współczesności. Obszary badawcze są reprezentowane przez poszczególnych pracowników Zakładu Badań Diachronicznych. W ujęciu chronologicznym przedstawiają się one następująco:

• Konflikty polityczne i nierówności społeczne. Wybrane przykłady z epoki brązu i żelaza (prof. UAM dr hab. Mateusz Jaeger)
• Romanizacja i rzymski imperializm (dr Michał Duch)
• Ubiór w antycznym Rzymie jako wyraz sprzeciwu wobec opresji (dr Zofia Kaczmarek)
• Zniewolenie i przemoc wobec wybranych elementów świata nieożywionego (prof. UAM dr hab. Leszek Wetesko)
• Władza i poddaństwo w zakonach rycerskich (dr Kamil Wasilkiewicz)
• Przemoc epistemiczna w kolonializmie hiszpańskim a współczesny dyskurs dekolonialny w Ameryce Łacińskiej (prof. UAM dr hab. Filip Kubiaczyk)
• Mechanizmy zniewolenia i przemocy podczas II wojny światowej (prof. dr hab. Grzegorz Łukomski)
• Opresja, zniewolenie i przemoc wobec człowieka. Polacy i Niemcy wobec siebie w czasie powstania wielkopolskiego (prof. dr hab. Janusz Karwat)
• Dyskryminacja i wykluczenie ze względu na rasę i płeć w Hiszpanii (prof. UAM dr hab. Filip Kubiaczyk)

Jednym z efektów projektu będzie międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Oppression, Serfdom, Domination. Subjugation and Violence in the Light of the New Humanities”.