Chryzografia – sztuka pisania złotem, ma stare antyczne korzenie. W czwartym wieku po tę technikę artystyczną sięgnęli chrześcijanie. Z fundacji cesarza Konstantyna Wielkiego powstała wówczas wielka grupa luksusowych, bogato zdobionych kodeksów przeznaczonych do użytku w ufundowanych przezeń kościołach Konstantynopola. Te wielkie fundacje stały się wzorem do naśladowania dla jego następców na rzymskim tronie oraz władców barbarzyńskich królestw, które po upadku cesarstwa powstały na jego gruzach. Odrodzenie sztuki pisania złotem nastąpiło w czasach panowania Karolingów. Z ich inicjatywy zaczęły powstawać wspaniałe arcydzieła kaligrafii i sztuki malarskiej – ewangelistarze, psałterze i biblie, które kolejni cesarze, członkowie ich rodzin oraz biskupi i opaci imperialnych klasztorów składali na ołtarzach najważniejszych kościołów Cesarstwa. Przeszło sto lat później dzieła te stały się źródłem inspiracji dla malarzy w skryptoriach klasztorów niemieckich, którzy na zamówienie Ottonów i Henryka II, stworzyli kilkanaście wspaniałych złotych kodeksów. Karolińsko-ottońska tradycja fundowania codices aurei przetrwała do schyłku XI stulecia. Wówczas, pośród jej kontynuatorów, pojawiają się Piastowie. Przynajmniej dwa z takich rękopisów, najpewniej z fundacji Bolesława Szczodrego, trafiły do gnieźnieńskiej archikatedry.
